We współczesnej architekturze, podobnie jak w modzie odzieżowej panuje wielostylowość. Na czasie są zarówno domy zakorzenione w tradycji, jak i projekty budynków awangardowych. Najsilniejszy trend łączy oba te kierunki.
Forma architektoniczna budynku mieszkalnego zwanego „domem kostką” ma kształt sześcianu z typowym stropodachem, który może pełnić funkcję tarasu. Od czasów XX-lecia międzywojennego jest postrzegany jako dom miejski.
Dom kostka to idealna forma na typowe dla miejskich osiedli wąskie działki i układ przestrzenny charakteryzujący się zwartą zabudową. Stropodachy i dachy nad garażami dają możliwości poszerzenia przestrzeni wypoczynkowej na świeżym powietrzu – niewystarczającej w przypadku szczególnie małych parceli. Również przestrzeń mieszkalna położona na dwóch kondygnacjach odpowiada miejskiemu stylowi życia. Nic dziwnego, że mimo degradacji tej formy budynku w epoce PRL-u, dzisiaj obserwujemy triumfalny powrót tego typu architektury, zwłaszcza w budownictwie miejskim.
Dom kostka – rewolucja na elewacji
Idea domu kostki ma swoje korzenie w modernizmie i opiera się na zasadach funkcjonalizmu. Stoi w opozycji do tradycyjnych form architektury mieszkalnej, np. dworkowej. Symetryczny układ okien, co jest typowym rozwiązaniem w tradycyjnej architekturze, zostaje zastąpiony ich swobodną kompozycją – w takich domach usytuowanie, wielkość i kształt okien zależy od funkcji pomieszczeń. Również drzwi wejściowe utraciły na elewacji frontowej swoje usytuowanie na centralnej osi budynku. Domy zyskały ściany parawanowe oraz attykowe. Na elewacji dominowały jasne odcienie szarego tynku. Zamiast ozdobnych detali architekci stawiali na nowoczesne rozwiązania i niezwykle staranne wykonawstwo. Do dzisiaj przykłady tego typu architektury można podziwiać choćby na warszawskiej Saskiej Kępie czy Żoliborzu Oficerskim.
Dom kostka zakorzeniony w mieście
Współczesne domy kostki to rozwiązanie idealne na niewielką miejską działkę. Mała powierzchnia inspiruje do wybudowania piętrowej willi, która doskonale wpasuje się w gęstą zabudowę miejską, gdzie dominują budynki o zredukowanej formie architektonicznej. Dom kostka o piętrowej bryle jest idealnie funkcjonalny, gdyż łatwo w nim rozplanować wszystkie niezbędne funkcjonalne we współczesnym domu wnętrza przy stosunkowo niewielkiej powierzchni zabudowy. Atutem miejskiej willi w stylu sześciennej kostki jest także jej ponadczasowy charakter przypisywany już od stulecia budynkom w stylu miejskim.
Od prostej kostki do rozbudowanej bryły
Współcześni inwestorzy postrzegają, że dom kostka jest atrakcyjną formą architektoniczną również ze względu na duże możliwości kompozycyjne, zarówno jeśli chodzi o bryłę budynku, jak i wykończenie elewacji. Współczesna kostka to nie tylko budynek w formie sześcianu. Taka forma jest także doskonałym punktem wyjścia do łączenia brył. Może być zbudowany z większego sześcianu w podstawie oraz mniejszego tworzącego drugą kondygnację. Uskok między kondygnacjami to doskonała przestrzeń wykorzystywana jako taras. Można też łączyć bryły o różnej wysokości w poziomie, tworząc dom rozczłonkowany i przykryty dachem płaskimi jednej części oraz dachem kolebkowym, dwuspadowym lub pulpitowym w drugiej. Często zróżnicowanie to ma na celu podkreślenie funkcji mieszczących się w poszczególnych elementach domu.
Dom kostka z potencjałem
Elementem przykuwającym uwagę w domu kostce są ściany. To one należą do najbardziej dekoracyjnych detali tego typu willi. Konsekwencją prostej formy architektonicznej i wysunięcia na plan pierwszy funkcjonalności wnętrz jest swobodny układ okien i drzwi wejściowych. Okna przyjmują formę geometrycznych figur – najczęściej są to prostokątne przeszklenia różnej wielkości, bez podziałów, chętnie wykorzystuje się też portfenetry oraz drzwi balkonowe, ale spotyka się także okna kształcie koła tzw. okulusy. Wejście do budynku jest zazwyczaj dyskretne, często usytuowane z boku elewacji frontowej lub na ścianie bocznej. Dom kostkę wykończa się zarówno drewnianą oblicówką, okładzinami klinkierowymi oraz kamiennymi, a także tynkiem i farbą elewacyjną. Wszystkie sposoby wykończenia tego typu miejskiej willi powinna łączyć dbałość o detale i staranność wykończenia. Współcześnie wizerunek elewacji domu z płaskim dachem buduje również ogrodzenie.
zdjęcia: K. Jankowska