Artykuł: Zielone dachy LEMAR

Zielone dachy LEMAR

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 12 marca 2009 r.,w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie przez teren biologicznie czynny należy rozumieć "teren z nawierzchnią ziemną urządzoną w sposób zapewniający naturalną wegetację, a także 50%, powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, nie mniejszą jednak niż 10 m², oraz wodę powierzchniową na tym terenie". Zielony dach daje nam jednak dużo korzyści użytkowych, 

  • Zalicza się do terenów zieleni, które niwelują poczucie przytłoczenia powodowane przez zabudowę miejską, jest jednym z elementów architektonicznego kształtowania przestrzeni.
  • Zmniejsza hałas uliczny - zastosowana warstwa wegetacyjna pochłania zakres fal o niskiej częstotliwości, wyższe blokuje roślinność. Warstwa substratu o grubości 12 cm redukuje dźwięk w zakresie od 46 do 50 dB.
  • Działa jako dodatkowa izolacja dachu - łagodzi klimat poprzez obniżenie temperatury zielonego dachu do 25-40°C. zolacja termiczna takiego dachu zapobiega zarówno wyziębieniu budynku w zimie, jak i zbytniemu się ich nagrzewaniu w lato, co istotnie zmniejsza wydatki na ogrzewanie lub klimatyzowanie domu oraz zakup urządzeń o mniejszej mocy.
  • Oczyszcza i nawilża powietrze - rocznie zielony dach pochłania 10-20% pyłów szkodliwych gazów znajdujących się w powietrzu. Dobrze pielęgnowany ogród o powierzchni 10 m² pochłania rocznie taką sama ilość dwutlenku węgla i produkuje taką samą ilość tlenu co 4-metrowe drzewo. Tworzy przyjemny mikroklimat wokół domu.
  • Zapewnia retencję i oczyszczanie wód opadowych - zielony dach może zatrzymać od 15% do 90% wody opadowej z jednego opadu w danym miejscu. Średnia retencja waha się w granicach 50-60%. Dach zielony pozwala oddać do kanalizacji do 80% wody mniej niż typowy dach, stanowi tym samym zabezpieczenie przeciwpowodziowe. W wielu gminach ma to wpływ na wysokość podatku deszczowego. Ponadto stanowi filtr zatrzymujący zanieczyszczenia niesione przez wody opadowe. 
  • Aspekt ekonomiczny - poprzez mniejsze zużycie energii, dzięki zacienianiu i izolacyjnym właściwościom warstwy roślinnej pozwala na obniżenie kosztów klimatyzacji w zakresie 17-79% w skali roku. Ponadto warstwa 20 cm substratu glebowego oraz 20-40 cm pokrywy z roślin posiada takie same właściwości izolacyjne jak 15 cm wełny mineralnej.
  • Zwiększa trwałość dachu poprzez dwukrotne wydłużenie okresu eksploatacji materiałów użytych do pokrycia elewacji oraz stropów. Technologia budowy zielonego dachu podnosi trwałość hydroizolacji dachu. Zabezpiecza ją przed promieniami UV, uszkodzeniami mechanicznymi, np. gradem, nadmiernym nagrzewaniem się oraz przed uszkodzeniami spowodowanymi silnym mrozem. Zwiększenie trwałości pokrycia dachu zmniejsza ilość odpadów powstających podczas jego naprawy.
  • Zmniejsza ryzyko zerwania dachu związane z siłą ssącą wiatru.

Zielone dachy systemowe zapewniają bezpieczeństwo przyszłym użytkownikom w przypadku ewentualnej wady dachu zielonego. Stosują rozwiązania niesystemowe żaden z producentów poszczególnych komponentów nie zapewni nam prawidłowego działania układu wszystkich warstw dachu zielonego, a tylko i wyłącznie prawidłowe działanie swojego produktu. Również sam proces inwestycyjny wymaga od projektanta, kierownika budowy i wykonawcy dachu specjalistycznej wiedzy agrotechnicznej z zakresu doboru podłoża ogrodniczego, w którym korzenią się rośliny i ogrodniczej z zakresu sadzenia i pielęgnacjiexd roślin.

Ogrody możemy zakładać na każdym dachu, którego konstrukcja jest odpowiednio wytrzymała. Decydując się na zielony dach musimy wybrać już na etapie projektowania rodzaj roślinności, którą chcemy posadzić. Dach obsadzony roślinnością ekstensywną pełnią głównie rolę estetyczną. Pokrywa się go matami wegetacyjnymi wcześniej obsadzanymi mchem, które przywozi się na budowę w rolkach i po wstępnym nawodnieniu i ukorzenieniu tworzą powierzchnię prawie bezobsługową. Taki "dywan" waży do 120 kg/m², wytrzymuje długie okresy przesuszenia oraz mróz i ma ona dużą zdolność do regeneracji. Równie łatwa w konserwacji jest zieleń z sadzonek na podłożu mineralnym o grubości  do 15 cm jednak dach waży nawet do 300 kg/m². Jeżeli jednak chcemy na płaskim stropie stworzyć przyjemny i funkcjonalny zielony taras, powinien on mieć ok 20 cm grubości i być obsadzony roślinnością intensywną, jak trawa, byliny czy krzewy. Wymagają one pielęgnacji i podlewania, dlatego warstwa gleby powinna być większa, a to powoduje, że taki dach waży nawet 500 kg/m².

Dach zielony o układzie skośnym 

Realizacja dachu zielonego komplikuje się w przypadku dachu o konstrukcji skośnej. W takiej sytuacji woda potrzebna do nawadniania roślin może zbyt szybko spływać do rynien a tym samym rośliny mogą obumierać z powodu jej braku. Jednak firma Lemar proponuje innowacyjne rozwiązanie, które pozwala na magazynowanie i zapobieganie zbyt szybkiemu odpływowi deszczówki. Tym nowatorskim rozwiązaniem jest HYDROBox Mat GR, który przechwytuje wodę i dzięki zastosowaniu superabsorbentów magazynuje ją wewnątrz swojej konstrukcji, nawet przy dużym kącie pochylenia obiektu. HYDROBox składa się z włókniny, szkieletu tworzącego pustą przestrzeń i superabsorbentu. Włóknina przechwytuje wodę z podłoża i transportuje ją do wnętrza konstrukcji. Znajdujący się tam superabsorbent zatrzymuje wodę w postaci żelu zwiększając przy tym wielokrotnie swoją objętość. Wewnętrzny szkielet zapewnia miejsce do swobodnego, niezależnego od obciążenia podłożem pęcznienia superabsorbentu. W sprzyjających warunkach HydroBox Mat GR potrafi zmagazynować nawet 20 litrów wody na 1 m². Dzięki swojej konstrukcji Hydrobox może odprowadzać nadmiary wody. Kiedy podłoże zaczyna przesychać, rośliny mogą przetrwać ten okres pobierając wodę z Hydrobox'u. Woda zmagazynowana w nim może pozostawać tam nawet przez rok. Cecha ta jest bardzo ważna m.in. w momencie sadzenia i przesadzania roślin, które aby przyjąć się w nowym miejscu potrzebują na to różną ilość czasu, od kilku dni do nawet kilku miesięcy. Ważny jest wówczas stały dostęp do odpowiedniej ilości wody. Dodatkowo, korzenie wewnątrz HYDROBOx'u znajdują się nie w wodzie a w żelu, który zawiera niewielkie ilości powietrza. To powoduje, iż są one bardzie odporne na niebezpieczne dla nich sytuacje. Oczywiście, tak jak w przypadku zielonych dachów płaskich, zarówno w konstrukcji zielonych dachów skośnych należy stosować odpowiednią hydroizolację w postaci pap i gruntów firmy Lemar. W przypadku dachów o nachyleniu powyżej 15% należy skorzystać również z geokraty przestrzennej, która zapobiega zsuwaniu się dachu podłoża i roślinności. 

Dach zielony w układzie odwróconym

Układ odwrócony stosuje się na dachach pełniących rolę tarasu użytkowego z roślinnością intensywną. Warstwa drenażowa umieszczona nad termoizolacją powinna być wykonana z materiału o wysokiej paroprzepuszczalności, aby wilgoć z termoizolacji mogła swobodnie odparować. Nie wymaga ochrony paroizolacją, gdyż funkcję tę pełni warstwa hydroizolacji. W przypadku dachu o odwróconym układzie warstw, hydroizolacja umieszczona jest poniżej warstwy termoizolacyjnej z płyt XPS. Woda z opadów atmosferycznych przenika przez wszystkie warstwy takie dachu i odprowadzana jest do odpływów umieszczonych w hydroizolacji. Spływ wody opadowej odbywa się na dwóch poziomach: główna masa wody spływa do systemu odwadniającego znad ocieplenia, pozostała ilość, która przenika przez ocieplenie, jest odprowadzana po powierzchni izolacji przeciwwilgociowej. W przypadku dachów zielonych w usuwaniu wody czynny udział bierze warstwa wegetacyjna. Po pierwsze usprawnia odprowadzanie wilgoci do systemu odwodnieniowego. Po drugie, okresowo magazynuje ona wodę aby zapewnić wegetację roślin porastających dach. W związku z tym, że w przypadku dachów o odwróconym układzie warstw woda przenika przez całą jego strukturę, kluczowe jest wykonanie odpowiedniej warstwy hydroizolacyjnej. Firma Lemar zaleca wówczas zastosowanie materiału nie tylko odpornego na wilgoć, ale również cechującego się brakiem możliwości przebicia go przez korzenie roślin. Takim produktem jest papa zgrzewalna wierzchniego krycia Lembit Zielony Dach, która zabezpiecza przed przebiciem przez korzenie roślin. Produkt ten powoduje odpychanie korzeni od warstwy hydroizolacji. Korzeń dochodząc do takiej warstwy tworzy na końcu zgrubienie, uniemożliwiające mu przebicie izolacji i dalszą penetrację. Dodatkowymi produktami, których należy użyć w celu osiągnięcia gwarancji szczelności są: preparat Lemplast Grunt, który jest roztworem bitumicznym przeznaczonym do gruntowania podłoży pod pokrycia dachowe z pap asfaltowych oraz zgrzewalna papa podkładowa Lembit Super P-PYE200 S50 SBS. W wyniku tak wykonanej izolacji poziomy przepływ wody pomiędzy płytą betonową, a warstwą izolacji przeciw wodnej powstały na skutek przebicia izolacji jest praktycznie wyeliminowany. 

Warstwa hydroizolacyjna - jest bardzo odporna na przebicie korzeniami, zwłaszcza gdy dach ma porastać roślinność intensywna. Warstwa ta składa się z papy zgrzewalnej podkładowej oraz wierzchniego krycia antykorzennej. Staraność wykonania warstwy hydroizolacyjnej decyduje o szczelności całego systemu. Podczas wykonywania izolacji należy zwrócić szczególną uwagę na obróbkę detali: dylatacje, ściany, narożniki, wpusty. Są to miejsca, w których najczęściej dochodzi do powstania przecieków. Należy pamiętać o tym, że wykonanie obróbek detali rzutuje na całość prac hydroizolacyjnych oraz na szczelność całego systemu. 

  • LEMBIT Zielony Dach wierzchniego krycia, antykorzenna
  • LEMBIT Super P-PYE200 S50 SBS podkładowa
  • LEMBIT Super P-PYE200 S40 SBS podkładowa 
  • LEMBIT Super Membrana podkładowa 
  • LEMBIT O Plus P-PY200 S40 M podkładowa 
  • LEMBIT O Plus Membrana podkładowa 

Odwodnienie dachu zielonego. Na dachu zielonym płaskim woda utrzymuje się dłużej w substracie oraz trudniej pokierować ją do rur odprowadzających. Odprowadzenie wody odbywa się za pośrednictwem wpustów dachowych, kierujących deszczówkę do zewnętrznych lub wewnętrznych rur spustowych. Wpusty odbierają wodę z powierzchni dachu i z warstwy filtrującej. Dlatego trzeba zawsze zadbać, żeby liście, łodygi roślin oraz drobne kamyki nie zatykały wylotów. Z tego powodu wpusty muszą mieć studzienki rewizyjne, dostępne z powierzchni dachu, umożliwiające otworzenie i wybranie zanieczyszczeń. W celu zagwarantowania spływu wody na stropie należy uformować spadek lub kilka spadków w kierunku odpływu. Spadek w kierunku spustów należy również uformować w substracie. Najlepiej, żeby miał on kąt 1-30. Tyle wystarczy, aby nie powstawały spiętrzenia wody, a jednocześnie nie będzie ona zbyt szybko spływać, powodując usychanie roślin. 

Warstwa drenażowo–filtracyjna ma za zadanie odprowadzenie nadmiaru wody w czasie silnych opadów lub jej magazynowanie, zabezpiecza warstwy glebowe przed przesychaniem, przewietrzaniem korzeni, polepsza wartość izolacyjną konstrukcji dachowej. Zapobiega zamuleniu warstwy drenującej. Warstwę filtrującą cechuje dobra przenikalność dla wody oraz korzeni roślin, posiada dużą odporność na gnicie. Drenaż nie tworzy bariery dla korzeni roślin. 

  • DELTA FLORAXX TOP mata akumulacyjno-drenażowa z integrowaną geowłókniną 
  • DELTA FLORAXX mata akumulacyjno-drenażowa
  • Geowłóknina TYPAR SF o gramaturze 125 g
  • Folia paroizolacyjna
  • Płyty ze styroduru SYNTHOS XPS 30

Warstwa wegetacyjna - substrat, który jest wykonany z mieszaniny skał mineralnych o odpowiednio dobranej granulacji. Ta warstwa dobrze magazynuje wodę w czasie suszy, a jej nadmiar odprowadza do głębiej położonych warstw. Jej zadaniem jest magazynowanie niezbędnych składników dla prawidłowego rozwoju roślin. W skład substratu ekstensywnego wchodzą produkty pochodzenia mineralnego z niedużym dodatkiem (max 10% masy) składników pochodzenia organicznego, które charakteryzują się stabilną szkieletową strukturą, odporną na mróz i promieniowanie UV. Zawartość powietrza w substracie nie powinna przekraczać przy maksymalnym nasączeniu wodą 10%. Zawartośc soli nie powinna przekraczać praktycznie wartości 1.0 g/l substratu. Zastosowane w systemie zielonego dachu substraty posiadają zdolność gromadzenia wody na poziomie minimum 15% objętości. Grubość warstwy wegetacyjnej substratu zależy od zaprojektowanej zieleni.

  • Substrat ekstensywny XF 200 xero terr mineralny, skład: skały mineralne o odpowiedniej granulacji, torf i mielona kora. 
  • Substrat ekstensywny TYP E v01_11 mineralny, skład: keramzyty, porowate kruszywo mineralne, piasek ostry, kompost, torf niski, nawozy.
  • Substrat ekstensywny gala*LBB/E mineralny, skład: lawa, bims-pumeks, łupek ilasty, kompost około 20%, nawozy.
  • Substrat I-Intensywne  mineralny, skład: keramzyty, porowate kruszywo mineralne, piasek ostry, kompost, torf niski, nawóz.

Warstwa roślinna - na dachu znacznie częściej narażona jest na niekorzystne warunki środowiska, takie jak silne porywy wiatrów czy wyższą temperaturę powietrza. W przypadku dachów intensywnych dokonując wyboru rodzaju roślinności należy pamiętać o specyficznych warunkach panujących w tym środowisku i uwzględnić czas jaki inwestor może poświęcić na zabiegi pielęgnacyjne. Warunkiem doboru gatunku roślinności jest analiza kierunku oraz siły wiania wiatru, ponieważ ruch powietrza ogranicza możliwości absorpcyjne roślin. Ważnym czynnikiem jest lokalna temperatura. Dla większości roślin temperatura powyżej 32°C uruchamia procesy obronne, które powodują zatrzymanie procesów życiowych posadzonych roślin na dachu. 

  • Warstwa roślinna ekstensywna Mchy-rozchodniki XF 300 - mata wegetacyjna, nośnik w postaci włókna kokosowego lub pętelkowej maty.
  • Warstwa roślinna ekstensywna Mchy-rozchodniki-zioła XF 317 - mata wegetacyjna nośnik w postaci włókna kokosowego lub pętelkowej maty.
  • Warstwa roślinna intensywna Ilość roślin zależna od bryły korzeniowej - wielodoniczki.

Przystępując do wykonania Systemu Zielonego Dachu w układzie odwróconym należy nadać spadki na konstrukcji stropu w kierunku zaprojektowanych odpływów. Mimo zdolności zielonych dachów do zatrzymania i oddania z powrotem do atmosfery znacznej ilości wód opadowych, istnieje konieczność skutecznego odprowadzenia nadmiaru wody opadowej przez wypusty dachowe lub orynnowanie. System odwodnienia musi zbierać wodę zarówno z wierzchu połaci dachowej, jak i warstwy drenażowej. Wypusty dachowe nie mogą być przykryte zielenią , ani warstwą żwiru. Powinny wystawać około 2 cm ponad warstwę ziemi i być przykryte pokrywą. Do wypustów zawsze musi być dostęp. Na dachach w systemie odwróconym minimalny zalecany spadek powinien wynosić 1,5-2%. 

Dach zielony w układzie tradycyjnym

Istnieje również możliwość konstruowania dachów zielonych w tradycyjnym układzie warstw z zielenią ekstensywną, które z założenia są nieużytkowe. Do zaizolowania termicznego takiego dachu można użyć nieco tańszych materiałów niż w układzie odwróconym. W układzie klasycznym termoizolacja koniecznie musi być zabezpieczona warstwą paroizolacji przed parą wodną mogącą przeniknąć z wnętrza budynku.Wówczas warstwa hydroizolacyjna znajduje się ponad warstwą ocieplenia z płyt styropianowych. Realizowanie dachu o tradycyjnym układzie warstw oprócz wykonania odpowiedniej hydroizolacji wymaga również zastosowania warstwy paroizolacyjnej. Dzięki niej wilgoć z wnętrza budynku nie będzie dostawała się do warstwy termoizolacji naszego dachu i degradowała jej. Przed rozpoczęciem prac firma Lemar zaleca zagruntowanie powierzchni dachu preparatem Lemplat Super Grunt SBS. Do wykonania warstwy paroizolacji przeznaczona jest paroizolacyjna papa podkładowa Lempit O Plus Paroizolacja S30 AL+V. Na tak przygotowaną powierzchnię przykleja się płyty styropianowe, przy pomocy dostępnych klei bitumicznych. Tak samo jak w przypadku dachu o układzie warstw odwróconym i w tym przypadku warstwa termoizolacji musi być chroniona przed wilgocią oraz korzeniami roślin posadzonych na zielonym dachu. W tym celu konieczne jest wykonanie warstwy hydroizolacyjnej. Uprzednio przyklejone płyty styropianowe należy pokryć papą podkładową samoprzylepną Lembit samoprzylepny S20 lub S30. Następnie zgrzewamy papę wierzchniego krycia antykorzenną Llembit Zielony Dach. Zestawienie pap LEMBIT stosowanych w systemie dachu zielonego w układzie tradycyjnym:

  • LEMBIT Zielony Dach wierzchniego krycia, antykorzenna 
  • LEMBIT O PLUS PAROIZOLACJA S30 AL+V podkładowa 
  • LEMBIT SUPER PAROIZOLACJA S20 AL+PYE podkładowa samoprzylepna 
  • LEMBIT SAMOPRZYLEPNY S20 podkładowa 
  • LEMBIT SAMOPRZYLEPNY S30 podkładowa

Warstwa wegetacyjna sprawnie odprowadza nadmiar wody do warstwy drenażowo-filtracyjnej lub okresowo może ją zmagazynować zapewniając warunki wzrostu dla roślin. Zastosowany substrat powinien być lekki co ma istotne znaczenie dla całej konstrukcji dachowej,grubość warstwy podłoża jest uzależniona od rodzaju zastosowanej roślinności oraz o odpowiednim uziarnieniu, zapewniającym odprowadzenie nadmiaru wody oraz gromadzenie powietrza. Warstwa substratu musi zapewnić roślinom dobre warunki do prowadzenia procesów życiowych.

Dokładnie wykonana izolacja gwarancją szczelności. Ewentualna konieczność remontu dachu zielonego może przysporzyć nie lada kłopotów. Dlatego w obu opisywanych powyżej przypadkach, dokładne wykonanie warstwy hydroizolacyjnej może mieć kluczowe znaczenie dla jego trwałości. Wszelkie braki w wykończeniu mogą skutkować powstaniem przecieków, a co za tym idzie przenikaniem wilgoci do wewnątrz budynku. Dlatego szczególną uwagę na wykończenie wszelkich detali takich jak: kominy, attyki, dylatacje, ściany, narożniki i wpusty. Przed rozpoczęciem prac koniecznie należy zapoznać się z instrukcją montażu pap i gruntów na stronie firmy Lemar.

Zasady zgrzewania pap LEMBIT

Przed przystąpieniem do wykonania pokryć dachowych w technologii pap zgrzewalnych typu LEMBIT należy pamiętać o podstawowych zasadach, których przestrzeganie zapewni prawidłowo wykonane pokrycie, bezawaryjnie funkcjonujące przez kilkadziesiąt lat. Prace z użyciem pap zgrzewalnych można prowadzić w temperaturze powietrza nie niższej niż:

  • 0°C podczas zgrzewania pap zgrzewalnych modyfikowanych SBS-em typu LEMBIT SUPER i LEMBIT NRO;
  • +5°C podczas zgrzewania pap zgrzewalnych oksydowanych z dodatkiem modyfikatora typu LEMBIT O PLUS;
  • +8°C podczas zgrzewania pap zgrzewalnych oksydowanych typu LEMBIT O
  • +10°C podczas wykonywania prac montażowych za pomocą papy LEMBIT SAMOPRZYLEPNY oraz klejenia pap asfaltowych.

Nie należy prowadzić prac dekarskich w przypadku mokrej powierzchni dachu, jej oblodzenia, podczas opadów atmosferycznych oraz przy silnym wietrze. Przed przystąpieniem do prac należy zmierzyć połać dachową, sprawdzić poziomy osadzenia wpustów dachowych, wielkość spadków dachu oraz ilość przerw dylatacyjnych i na tej podstawie precyzyjnie zaplanować rozłożenie poszczególnych pasów papy na powierzchni dachu. Dokładne zaplanowanie prac pozwoli na optymalne wykorzystanie materiałów. Roboty dekarskie rozpoczyna się od osadzenia dybli drewnianych, rynhaków i innego oprzyrządowania. Przy małych pochyleniach dachu - do 10% papy należy układać pasami równoległymi do okapu, przy większych spadkach - pasami prostopadłymi do okapu. W poszczególnych warstwach arkusze papy powinny być przesunięte względem siebie tak, aby zakłady nie pokrywały się. Aby uniknąć zgrubień papy na zakładach, zaleca się przycięcie narożników układanych pasów papy leżących na spodzie zakładu pod kątem 45°. Zgrzewy powinny być wykonane zgodnie z kierunkiem spływu wody i zgodnie z kierunkiem najczęściej występujących wiatrów. Obróbka kątowa połaci dachowej ze ścianą powinna być wykonana w układzie dwuwarstwowym: papa podkładowa i papa wierzchniego krycia.

 

Czy artykuł był przydatny?

Dziękujemy. Podziel się swoją opinią.

Czy możesz zaznaczyć kim jesteś?

Dziękujemy za Twoją opinię.

Czytaj także

Zamów nasz newsletter i bądź na bieżąco z aktualnymi trendami w budownictwie jednorodzinnym! 

Na naszym portalu znajdziesz wskazówki, jak przygotować się do budowy domu i sprawnie przejść przez wszystkie jej etapy. Dowiesz się też wszystkiego o nowoczesnej organizacji budowy. W jednym miejscu uzyskasz profesjonalnie wyselekcjonowaną wiedzę z rynku materiałów budowlanych, która pozwoli Ci wybrać produkty wysokiej jakości, sprawdzone przez innych inwestorów. U nas poznasz sposoby, jak zrealizować swoje przedsięwzięcie szybko i bez błędów!