Nowoczesne farby do fasad

Farby fasadowe stosowane są jako wykończenie tynków mineralnych lub w przypadku konieczności odnowienia elewacji. Pełni więc przede wszystkim funkcje ochronne – chroni wyprawę tynkarską przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych takich jak wilgoć, woda, promieniowanie UV, mikroorganizmy, zanieczyszczenia powietrza i zabrudzenia eksploatacyjne. Druga funkcja farby do fasad to efekt estetyczny – w przypadku malowania tynku mineralnego to nadawanie elewacji oczekiwanej kolorystyki, w przypadku odnawiania fasady to przywracanie pierwotnego wyglądu powierzchni. Farby elewacyjne, mimo że stosowane na zewnątrz, mają również wpływ na zdrowie mieszkańców. Podobnie jak pozostałe elementy ścian zewnętrznych powinny one umożliwiać ścianom tzw. oddychanie, dlatego bardzo ważnym kryterium farb do fasad jest również ich paroprzepuszczalność.

Trwałość powłoki

Każde malowanie to proces czasochłonny i dość kosztowny – przeprowadzamy go raz na wiele lat. Dlatego zarówno przy wyborze koloru, jak i samego produktu należy zwrócić uwagę na jakość oraz trwałość efektu. Parametry takie jak trwałość koloru czy odporność na działanie czynników atmosferycznych, biologicznych oraz zanieczyszczeń powietrza są osiągane za sprawą wprowadzania do produkcji farb fasadowych najnowszych osiągnięć współczesnej chemii. Nowoczesne farby do fasad są poddawane najsurowszym testom starzeniowym w kilku strefach geograficznych o zróżnicowanej wilgotności, nasłonecznieniu i amplitudzie temperatur, możemy więc pewność, że w przypadku większości produktów zapewnienie o ich trwałości nie jest jedynie chwytem marketingowym producentów. Jednak warto wiedzieć, że na rynku farb do fasad są produkty o mniejszej i większej trwałości. Trwałość farb zależy przede wszystkim od rodzaju spoiwa. Farby elewacyjne akrylowe dostępne w wielu, nawet bardzo intensywnych kolorach mają dużą trwałość, ale wyższą odporność na korozję mikrobiologiczną (pleśnie, grzyby, algi) i niekorzystne warunki użytkowania (duże nasłonecznienie, silny deszcz i mróz) mają nowoczesne farby silikatowe i silikonowe. 

Paroprzepuszczalność farby do fasad

Paroprzepuszczalność to właściwość materiału określająca, jaką ilość pary wodnej jest ono w stanie przepuścić przez swoją powierzchnię. Dlaczego jest to istotny parametr w przypadku farb elewacyjnych? Powietrze wewnątrz budynku jest dużo cieplejsze i bardziej wilgotne niż powietrze na zewnątrz. Zgodnie z prawami fizyki, by zrekompensować tę różnicę, jest ono wypierane na zewnątrz. Jeśli warstwa wierzchnia fasady, a więc tynk lub farba elewacyjna wykazuje niską paroprzepuszczalność, wilgoć nie będzie mogła się wydostać i dojdzie do jej kondensacji w pomieszczeniu oraz wewnątrz muru. Paroprzepuszczalność fachowo określana „otwartością dyfuzyjną” farby to cecha bardzo istotna przy wykańczaniu ścian, szczególnie jednowarstwowych z betonu komórkowego i ceramiki poryzowanej. Ściana pokryta tynkiem mineralnym wapienno-cementowym i pomalowana, pozwala zachować paroprzepuszczalność całej przegrody, mówiąc potocznie pozwala „ścianom oddychać”. Paroprzepuszczalność farby elewacyjnej jest także ważnym parametrem przy ścianach ocieplanych, szczególnie w otwartym dyfuzyjnie systemie ociepleń wełną mineralną, gdzie odprowadzanie pary wodnej za ścian jest bardzo istotne. Najlepszą paroprzepuszczalność wykazują pokrycia mineralne o strukturze mikroporowatej (silikatowe, silikonowe, silikatowo-silikonowe) i to one najczęściej stosowane są jako farby fasadowe. Ich wadą jest stosunkowo wąska paleta dostępnych kolorów, co spowodowane jest wysoką reaktywnością krzemu. Spośród innych rodzajów farb dobrą przepuszczalność mają również akrylowe produkowane na bazie specjalnej żywicy pliolitowej, wykazujące wysoką paroprzepuszczalność. Najmniej paroprzepuszczalne są farby winylowe kiedyś bardzo popularne, ale dziś praktycznie ten rodzaj farb został wyparty przez farby akrylowe. Ponadto paroprzepuszczalność zależy od proporcji między spoiwem a pigmentami i wypełniaczami (im więcej spoiwa, tym mniej przepuszczalne pokrycie).

Wyrównywanie, czyli egalizacja farby do fasad

Egalizacja farby to cecha pozwalająca na wyrównanie barwy na mineralnych, akrylowych, silikatowych, siloksanowych i silikonowych tynkach kolorowych. Sprawdza się głównie na wykończeniach ścian kolorowymi tynkami mineralnymi, ponieważ czasem ze względu na np. nierówną chłonność na powierzchni kolorowego tynku lub nakładanie go w niekorzystnych warunkach atmosferycznych mogą pojawić się przebarwienia lub wykwity. Na rynku są gotowe do użycia silikonowe farby egalizacyjne, służące do dekoracyjnego niwelowania różnic kolorystycznych zaistniałych na gotowej silikonowej wyprawie tynkarskiej. Taką farbą do fasad możemy wyrównać niedoskonałości faktury tynku. Dzięki antystatycznym właściwościom silikonu, farba egalizacyjna pozwala łatwo utrzymać pomalowane powierzchnie w świeżości i czystości. Takie produkty są paroprzepuszczalne, wytrzymałe, elastyczne i odporne na działanie niekorzystnych warunków atmosferycznych. Farba egalizacyjna to także wyrób odporny na działanie mchów, alg i grzybów.

Hydrofobowość farb do fasad

Hydrofobowość to skłonność cząsteczek chemicznych do odpychania wody. W przypadku farb właściwość ta zapewnia ochronę elewacji przed przenikaniem wody deszczowej – farba tworzy na powierzchni ściany szczelną powłokę. Jest to istotna cecha farby zwiększająca jej trwałość – woda wpływa destrukcyjnie nie tylko na strukturę elewacji, ale również na jej estetykę, ponieważ wilgotna powierzchnia jest bardziej podatna na przyjmowanie brudu. Ponadto wilgoć nie może przeniknąć do głębszych warstw fasady, tynku czy ocieplenia. Ta cecha charakteryzuje farby elewacyjne silikonowe, które zarazem są paroprzepuszczalne, mają obojętną elektrostatyczność, nie przyciągają kurzu, są więc trwale odporne na zanieczyszczenia. Farby silikonowe mają przy tym dużą siłę krycia i bardzo dobrą przyczepność do podłoża, są również bardzo odporne na zmienne czynniki atmosferyczne. Nadają się na tynki mineralne i systemy ociepleń na wełnie mineralnej. Farby do fasad tego rodzaju bardzo dobrze sprawdzają się w renowacjach i odświeżaniu tynków akrylowych. Właściwości hydrofobowe mają również wysokiej jakości farby akrylowe. Są elastyczne, odporne na szorowanie oraz działanie światła oraz promieniowania UV. Do farb hydrofobowych można też zaliczyć wyroby na spoiwie z wodnych dyspersji akrylowych z dodatkiem siloksanów.

Nanotechnologia w służbie farb do fasad

Odporność na zabrudzenia oraz starzenie się elewacji zapewnią farby elewacyjne, w których zastosowano rozwiązania nanotechnologiczne, czyli procesy zachodzące w najmniejszych, cząsteczkowych strukturach materiału budowlanego. Nanocząsteczki srebra użyte w farbach do fasad mają właściwości bakteriobójcze, cząsteczki miedzi zaś skutecznie eliminują grzyby. Dzięki nanoporom z powietrzem uzyskujemy bardzo dobre właściwości termoizolacyjne. Połączenie nanocząsteczek miedzi z cząsteczkami powietrza pozwala uzyskać warstwę tlenków, która jest odporna na wilgoć i brud, dzięki bardzo niskiej absorpcji wody. Powierzchnia z wykorzystaniem takich technologii jest nie tylko odporna na czynniki zewnętrze, ale również jest zabezpieczona od strony powierzchni, do której przylega. Farby oparte na nanotechnologii są trwałe, utrzymują długo swoją barwę oraz zabezpieczają fasadę budynku przed kurzem, mikroorganizmami i promieniami UV.

Farby do fasad z domieszką silikatów

Domieszki silikatowe w farbach elewacyjnych, czyli obecność krzemianów, w których funkcję spoiwa pełni szkło wodne potasowe, wpływa również na wysoką paroprzepuszczalność i obojętność elektrostatyczną. Spoiwem może być też krzemionka koloidalna. Poprawę właściwości tego rodzaju farb do fasad może podnieść dodatek kwarcu, który wpływa korzystnie na przyczepność farby do podłoża. Farby silikatowe można stosować na wszelkiego rodzaju podłoża mineralne. Farby te tworzą powłoki odporne na warunki atmosferyczne, są bardzo dobrze dyfuzyjne, mają dobre właściwości kryjące i wysoki stopień bieli. Ich barwniki są odporne na działanie światła. Pozwalają na estetyczne kształtowanie elewacji zarówno na starych, jak i na nowych podłożach mineralnych, na tynkach i zaprawach szpachlowych oraz na betonie. Takie farby elewacyjne doskonale sprawdzają się w systemach ociepleń, mają też szerokie zastosowanie przy renowacji obiektów zabytkowych. Farby elewacyjne silikatowe są wyjątkowo trwałe i doskonale wiążą się z podłożem. Należy jednak pamiętać, że nie nadają się do malowania tynków akrylowych i silikonowych, są wymagające w procesie wykonawczym.

Co na rynku?

Producenci oferują farby elewacyjne do zastosowań standardowych i produkty specjalistyczne. W nazwie farby zwykle znajdziemy jej rodzaj – z łatwością więc kupimy farby akrylowe, silikatowe, polikrzemianowe czy silikonowe. Nazwy farb wskazują też na specjalne właściwości farb. Określenia „bio” np. „Biofarba” wskazują na odporność na czynniki biologiczne takie jak glony i grzyby pleśniowe, farby tak określane są więc idealnym rozwiązaniem do miejsc narażonych na wilgoć i brak dopływu światła słonecznego. Najlepiej sprawdza się blisko lasu, parków oraz zbiorników wodnych. Farby określone jako „hydro” np. hydropliolitowa wskazuje na czynnik hydrofobowy to również farby o wysokim stopniu ochrony elewacji przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi, promieniowaniem UV oraz przed działaniem klimatu nadmorskiego. Farby oparte na nanotechnologii znajdziemy pod nazwą „nanotech”. Farby z określeniem „profesional” to zwykle farby renowacyjne oparte na kombinacji spoiw polimerowych, przeznaczone do dekoracyjno-ochronnego malowania i renowacji elewacji. Producenci umieszczają w nazwie produktów również informacje o specyficznym składzie czy właściwościach farby, np. żywicy piolitowej czy właściwościach egalizacyjnych.

zdjęcia: materiały prasowe, K. Jankowska, AdobeStock